دعاوی ملکی که در دسته بندی دعاوی حقوقی و ثبتی قرار نگیرند، طبیعتا در زمره دعاوی ملکی کیفری قرار گرفته خواهند شد. در دعاوی ملکی کیفری، وقوع رفتارهای مجرمانه در حوزه ملک انجام میشود و کلاهبرداران با بهره مندی از ترفندهای مختلف و سودجویانه در صدد تصاحب ملک افراد دیگر به روش غیر قانونی هستند. کلاهبرداریهای زیادی در حوزه ملک طی چند سال اخیر رخ دادهاند که در این صورت، صاحب ملک، فریب روشهای سودجویان شده و در این ملک و دارایی خود را از دست میدهند.
پروندههای ملکی که در مراجع قضایی اقامه میشوند، عمدتا در ارتباط با موضوعات کیفری هستند. وقوع اعمال مجرمانه در حوزه ملک شامل جرایمی شایع نظیر کلاهبرداری است که با توجه به این که امروزه ترفندهای جدیدی از کلاهبرداری ملکی باب شده است و شهروندان از آن بیاطلاع هستند، باعث میشود تا مالک، ملک خود را از دست داده و در این صورت، اقدام به طرح دعوی ملکی کیفری مینماید.
این که چه مواردی را میتوان در دستهبندی انواع دعاوی ملکی کیفری قرار داد، باید به موارد زیر اشاره نمود:
- وقوع رفتارهای مجرمانه نظیر جعل اسناد رسمی املاک
- کلاهبرداری در حوزه خرید و فروش ملک اعم از مسکونی و تجاری
- خیانت در امانت در مورد ملک تصاحب شده
- انجام معاملاتی تحت عنوان فروش مال غیر
- منتقل نمودن منافع ملک به افراد دیگر
- زد و بند با نهادهای دولتی در مورد معاملات ملکی و تصاحب غیر قانونی در اراضی مختلف شهری
- تغییر کاربری اراضی زراعی به صورت غیر قانونی
- انجام معاملات معارض
- تجاوز به حریم ملکی افراد
- تخریب غیر قانونی بناهای نیمه ساخته یا ساخته شده
هر یک از موارد فوق که در حوزه ملکی رخ میدهند، میتواند زمینه کیفری نیز داشته باشد. در واقع موضوعات مزبور را میتوان به عنوان دعاوی ملکی کیفری در نظر گرفت. از بین موارد فوق، کلاهبرداری در خرید و فروش املاک به عنوان شایعترین دعوا ملکی کیفری محسوب میشود.