دعاوی ملکی میتواند زمینه حقوقی داشته باشد که در این صورت، مقررات حوزه حقوقی نیز برای آن در نظر گرفته میشود. در دعاوی ملکی حقوقی، با مشکلاتی نظیر عدم برخورداری از اطلاعات کافی در مورد مقررات حقوقی حوزه ملکی مواجه هستیم که افراد متخلف به دلیل آن که از نحوه انجام معامله ملکی اطلاعات کافی ندارند، دست به انجام چنین معاملاتی نیز میزنند.
در دعاوی ملکی به زمینه حقوقی، مسائل کیفری مطرح نیست و صرفا جنبه حقوقی و همچنین ثبتی آن مورد نظر است.
سهل انگاری و بیتوجهی در خرید یا فروش ملک را میتوان به عنوان عامل اصلی در به وجود آمدن دعاوی ملکی حقوقی در نظر گرفت. در هر صورت از موارد زیر میتوان به عنوان دعاوی ملکی حقوقی نام برد:
- دعاوی مرتبط با الزام به فک رهن
- الزام به تنظیم صورت مجلس تفکیکی ملک
- الزام به اخذ پایان کار در مورد ساختمانهایی که مراحل ساخت و ساز آن به پایان رسیده است.
- ابطال قرارداد ملکی به دلیل وجود مشکلاتی در اجرای مفاد قرارداد
- مطالبه اجرت المثل
- دعاوی مرتبط با اجاره املاک
- دعاوی راجع به سرقفلی ملک تجاری
- تخلیه ملک
- دعاوی ملکی با نهادهایی نظیر شهرداری
- تغییر اراضی کاربری زمین
- اختلاف بین شرکاء در مورد ملک مشاعی
- انتقال ملک مشاعی و مشکلات مربوط به آن
مواردی که به آنها اشاره کنیم، تنها بخش مهمی از دعاوی ملکی هستند که عمدتا از طرف ذینفعان اقامه شده و در مراجع قضایی مورد رسیدگی قرار میگیرند. دعاوی ملکی ممکن است بین دو یا چند نفر باشد و همچنین طرح دعوا ملکی میتواند بین اشخاص حقیقی با اشخاص حقوقی باشد.
در صورتی که ملکی دارای مشکل بوده و مجوز رسمی از نهادهایی مانند شهرداری نداشته باشد، در این صورت موجب اختلاف بین مالک ملک و شهرداری میشود. همچنین از دیگر دعاوی این حوزه میتوان به اخذ پایان کار ساختمانهایی که مراحل ساخت و ساز آن به اتمام رسیده است نیز اشاره نمود.
لازم به ذکر است که در دعاوی ملکی حقوقی، اختلافات اصلی بین طرفین در ارتباط با نحوه انجام اقداماتی است که در مورد ملک انجام شده است. همچنین در این نوع دعاوی، زمینه کیفری و وقوع رفتارهای مجرمانه دیده نمیشود.
اختلافات بین موجر و مستاجر در مورد تخلیه ملک در زمان سر رسید تاریخ قرارداد اجاره و همچنین عدم پرداخت مبلغ رهن ملک از طرف موجر میتواند زمینه بروز طرح دعوی ملکی حقوقی باشد. ملک مشاعی که چند نفر شریک در آن سهم دارند و در صورتی که یکی از شرکاء بدون اطلاع به شرکاء دیگر اقدام به فروش ملک کند نیز از دیگر موارد دعاوی ملکی حقوقی است.